Firma R. van den Beld, firma R. van den Beld & Zn., Heerde
-
1959 – 1995 (29 maart)
-
1959: Veerstraat 11 Heerde; Veerstraat 19-21, Heerde.
Rein van den Beld was in 1952 gestart met een taxibedrijf en had in de loop der jaren een flink deel van het zittend ziekenvervoer binnengehaald. Het ziekenfonds wilde in 1959 graag dat hij ook een ambulance kocht. Lang reed hij met tweedehands ambulances. Voor begeleiding had iedereen die op de ambulance kon worden ingezet een EHBO-diploma. In 1975 kocht hij een wagen die naast liggend vervoer ook rolstoelen kon meenemen. In 1977 kwamen zijn zoons in het bedrijf en veranderde hij de naam. Het jaar daarop kwam de eerste nieuwe ambulance in dienst. In 1984 moest de dienst op basis van het spreidingsplan terug naar een vergunning. Wel zorgde Van den Beld ervoor dat er verpleegkundigen op de wagen kwamen. In 1991 leidde dit er mede toe dat de vergunning van Epe naar hem toekwam. Per 1 april 1995 werd dan de ambulancetak van Van den Beld overgenomen door VZA Zwolle. Nog vijf jaar bleven de ambulances bij zijn bedrijf staan omdat hij de ruimte aan de RAV IJssel-Vecht (zoals VZA Zwolle in 1996 was gaan heten) verhuurde. In 2000 betrok die dienst een nieuwe post en was de bemoeienis van Van den Beld met de ambulance definitief voorbij.
-
Bron: Gras, Th., Have, S. ten, Aan Zwolse zorg toevertrouwd. Geschiedenis van de ambulancezorg in de regio IJsselland.Zwolle, 2009.
uitgebreide versie:
(taxibedrijf) – Ambulancedienst Heerde e.o. 1959 – 1995
– Veerstraat 19-21 Heerde
Op 14 juli 1952 begon Rein van den Beld, samen met zijn vrouw Janna, zijn eigen taxibedrijf aan de Eperweg 39 te Heerde. Er is veel verweer van andere taxibedrijven. Zij tekenen bezwaar aan bij de gemeente, die in die tijd de vergunningen uit moest geven voor het verrichten van taxi- en ziekenvervoer. Rein zette toch door en via de rechtbank in Arnhem wist hij uiteindelijk een taxivergunning te verkrijgen. Ondernemerschap moest vrij baan krijgen.
Van den Beld startte met één taxi, vermoedelijk een oudere Oldsmobile van net na de oorlog. Door het opbouwen van goede contacten met de plaatselijke huisartsen en ziekenfondsen sleepte hij een groot gedeelte van het zittend ziekenvervoer binnen. In 1954 verhuisde hij naar een eigen pand aan de Veerstraat 11 in het dorp Heerde. Naast het woonhuis werd een nieuwe garagestalling gebouwd, voor de beide wagens die Rein op dat moment bezat.
Eind jaren vijftig is er al zoveel werk dat Fa R. v.d. Beld uitgegroeid is naar een wagenpark met vier taxi’s. De garage werd verlengd, zodat alle wagens binnen konden staan. In vaste dienst heeft v.d. Beld in die tijd twee personeelsleden. De meeste andere chauffeurs konden op afroep ingezet worden. Het zittend ziekenvervoer in Heerde werd nu bijna alleen nog maar door v.d. Beld verzorgd en zo werd in 1959, in overleg met het ziekenfonds, besloten om een ziekenauto aan te schaffen voor het liggend ziekenvervoer. De keus viel op een tweedehands Plymouth Fury Belvedere suburban, met een zoetgroene onderkant en een witte bovenkant, uit bouwjaar 1955. De wagen werd in eigen beheer omgebouwd tot ziekenwagen met behulp van carrosseriebouwer Vermeer, gevestigd aan de Marktstraat te Heerde. De Plymouth werd in principe door Rein zelf bestuurd, maar was hij buiten het dorp of bezet dan sprong een van de andere chauffeurs op de ziekenwagen. Soms werd iemand wel eens ad-hoc gevraagd, zoals de timmerman en de slager. Men reed in die tijd alleen, want er was altijd wel hulpvaardige familie of een buurman die de brancard kon helpen tillen.
Vanaf dat moment deed Rein v.d. Beld als enige het liggende ziekenvervoer in Heerde. Ook in het nabijgelegen Epe werd de wagen geregeld ingezet tot daar in 1961 een stichting met vrijwilligers een ambulancedienst vestigde.
In 1963 kocht v.d. Beld een tweedehands Buick Limited uit 1958, die eerst werd gebruikt als trouwauto. Het ‘limited’ sloeg op de gelimiteerde versie die Buick maakte ter gelegenheid van hun 50 jarig jubileum. Het chroomwerk was anders, de wagen had een automatische versnellingsbak (als één van de eersten in die tijd) en er zat een zwaardere motor in, een6 literV8 waarmee men de zeker toen formidabele maximumsnelheid van 170 km/u kon halen! Het was dus logischer deze wagen om te bouwen tot ambulance en dit geschiedde in 1965 door de Fa. Visser te Leeuwarden. De wagen had wel een moeilijk remgedrag, dat alleen Rein zelf goed onder de knie had. Was de ziekenwagen een sein voor groei? Hoe dan ook werden eveneens in 1965 drie nieuwe garageboxen bijgebouwd: het zittend ziekenvervoer en taxiwerk zat in de lift.
In 1966 kreeg Van den Beld zelf lichte hartklachten en zo werd noodgeboren een tweede persoon als begeleider meegenomen op de ambulance. Meestal was dat zijn zoon Jan Willem, maar ook wel dochter Janna of andere zoon Berend. Er was één chauffeur die ook op de ambulance mocht rijden: Tiem Boschman. Zo kwam het dat eind jaren zestig al standaard als team op pad werd gegaan. De begeleiders hadden in die tijd allen een EHBO-diploma en werkten aanvankelijk in bruine stofjassen.
Eind jaren zestig nam de Fa v.d. Beld de brandmelding voor de kern Heerde over van de Fa. van Leeuwen. Voor brand belde men in de tijd het alarmnummer 1733 en voor de taxi en ambulance 1887. Er waren twee PTT aansluitingen en aan de buitenkant van het pand zaten twee grote bellen, die ze ook konden horen als ze buiten bezig waren met bijvoorbeeld auto’s wassen. Daar de ene bel nieuwer was dan de ander, kon men horen of het een brandweer- of taxilijn was.
Alle meldingen, voor zowel taxi, ambulance of brandweer, werden aangenomen en afgehandeld door Reins echtgenote Janna v.d Beld – in de volksmond beter bekend als Ma v.d. Beld – die altijd in of om het bedrijf te vinden was.
In 1969 werd een tweede ambulance, een prachtige Cadillac Fleetwood uit 1966, in dienst gesteld. Deze was in 1967 tweedehands aangeschaft bij de Fa Vloet te Mook en had ook eerst een carrière als trouwwagen achter de rug eer hij wederom bij Visser tot ambulance werd verbouwd. Vanaf dat moment was dit de eerste uitruk, terwijl de zes jaar oude Buick naar de reserveplek schoof.
De komst van een tweede ambulance was weer het sein voor uitbreiding van de huisvesting. Naast een garage kwam er ook een hydraulische brug. Rond deze tijd maakten de bruine stofjassen plaats voor witte.
De zonen van den Beld
In 1977 kwamen de twee zonen – Berend & Jan Willem – als medevennoten in het bedrijf en werd de naam veranderd in Fa. R. v.d.Beld & Zn. Beide zonen trouwden en hun vrouwen Jet en Bep kwamen zo ook het bedrijf binnen. Jet die trouwt met Berend haalt haar EHBO diploma en Bep is al verpleegster in het verpleeghuis. Ze draaiden als echtpaar nu dienst op de ambulance. Voor de avond, nacht en weekenden geldt de ene week Berend met Jet en de andere week Jan Willem met Bep. Overdag reed Tiem Boschman vaak met een van beide echtgenotes.
In die jaren was het de gewoonte om bij het ziekenhuis te Zwolle te bellen als ze weer beschikbaar waren. Er was nog geen mobilofoon en zodoende had men bij Fa. v.d. Beld de “kwartjes regeling”. Alle kwartjes werden opgespaard om vanuit de telefooncel bij het ziekenhuis naar het bedrijf te bellen, waar dan eventueel een vervolgrit doorgegeven kon worden. Terwijl de begeleider, meestal Bep of Jet, naar Heerde belde, maakte de chauffeur de brancard en de wagen weer in orde. Deze regeling werd overbodig toen in 1978 een mobilofoonaansluiting geregeld werd, met een vaste post bij v.d. Beld. Ook de taxi’s werden hiermee uitgerust. Dankzij de toegewezen bandbreedte, kon op dezelfde mobilofoon geschakeld worden van taxi- naar ambulancekanaal. In dezelfde tijd viel de aanschaf van Motorola PageboyII semafoons voor alarmering van de dienstdoende ambulancebemanning. Dit was een hele verbetering en gaf meer bewegingsvrijheid, want voor die tijd moest men altijd zorgen dicht bij een telefoon te blijven.
Door de komst van verpleeghuis ‘De Wendhorst’ in het dorp kwam er steeds meer vraag naar rolstoelvervoer. Mede hierom besloot Van den Beld in 1975 een Mercedes Benz 207 busje van het type Hanomag Henschel aan te schaffen die zowel voor rolstoelvervoer als ambulancevervoer inzetbaar is. Hij verving de oude Buick; de Cadillac bleef de eerste uitruk ambulance. Na 9 jaar trouwe ambulancedienst werd het in 1978 dan toch tijd om ook de Cadillac te vervangen en gooide van den Beld het over een andere boeg: nu maar eens een nieuwe ambulance en wel een Chevrolet Vanguard die gekocht werd bij de Vries te Assen.
CPA en spreidingsplan
Als uitvloeisel van de Wet Ambulancevervoer, werd door GS Gelderland op 19 oktober 1973 de “verordening tot aanwijzing van gebieden waarvoor centraal posten voor het ambulancevervoer werkzaam zijn” uitgegeven. De provincie Gelderland werd verdeeld in zeven gebieden en Heerde zat samen met Epe, Apeldoorn, Voorst en Brummen in het tweede gebied, vallend onder de CPA Apeldoorn. In april 1978 volgde het spreidingsplan: Heerde (17.000 inwoners) heeft twee ambulances, Epe (32.000 inwoners) één. Het is aanleiding voor een aparte opmerking: “aangezien de Ambulancedienst Epe over één ambulance-auto beschikt en het uit het oogpunt van paraatheid volgens de Staatssecretaris de voorkeur verdient, dat per standplaats minimaal twee ambulance-auto’s bij het vervoer worden ingeschakeld, dient ter waarborg van de continuïteit van de paraatheid een aparte regeling voor de waarneming te worden getroffen. Er dienen in dit verband afspraken te worden gemaakt met de in deze gemeenten gevestigde ambulancehouders. Voor de ambulancedienst te Epe komen hiervoor in aanmerking de G.G. en G.D. te Apeldoorn en de firma R. van den Beld & Zonen te Heerde. Het Ned. Rode Kruis afd. Epe-Heerde heeft een ambulance-auto, welke wordt ingezet bij rampen, plaatselijke evenementen en het vervoer van gehandicapten”. Hiermee is het zaad geplant voor een jarenlange kwestie over de ambulancediensten in Epe en Heerde.
In 1983 startte de herziening van het spreidingsplan. Voor van den Beld bleef nog maar één vergunning over. Hij moest de Chevrolet en de Mercedes verkopen om toestemming te krijgen van het ziekenfonds voor de aanschaf van een nieuwe wagen. De Mercedes Benz 207 werd verkocht aan het Rode Kruis afd. Epe/Heerde om daar als PAM-voertuig verder te gaan en de Chevrolet werd ingeruild voor een gloednieuwe Mercedes Benz ambulance met een opbouw van Miesen. Deze werd aangeschaft bij Nedam te Roermond, maar tot hij in april 1984 inzetbaar was, kreeg men een leenambulance, compleet met monitor/defibrillator. In overleg met de huisartsen werd bepaald dat huisarts Verhoeven toe zou zien op het gebruik van dit apparaat en juridisch verantwoordelijk zou zijn in een verlengde armconstructie. Maandelijks was er met hem overleg.
Als één van de laatste CPA’s in Nederland, startte op 1 juni 1985 de CPA Oost Veluwe te Apeldoorn. De aanvragen liepen nu via deze meldkamer, maar als de ambulance van Van den Beld nodig was, moest het eerst langs Ma van den Beld, die – net als voorheen – alles netjes noteerde op een briefje en de dienstdoende bemanning alarmeerde.
Die bemanning bestond niet meer uit mensen met alleen EHBO. Van den Beld ging mee met zijn tijd en stelde verpleegkundige Henk Schuck fulltime voor de ambulance aan. Ten behoeve van de piketdienst werden enkele parttimers in dienst genomen, zodat er 24 uur verpleegkundige zorg was op de Heerdense ambulance.
De inspanningen van Van den Beld ten spijt, kwam zijn dienst in 1988 op de tocht te staan toen er een evaluatie plaatsvond van het spreidingsplan: Heerde verloor zijn ambulance aan Epe die er twee kreeg toebedeeld. Een opmerkelijk voornemen, want nog in 1985 werd van den Beld aangeduid als ‘met ontwikkelingsperspectief’, terwijl de dienst in Epe de kwalificatie ‘geen ontwikkelingsperspectief’ kreeg toebedeeld. Heerde deed dan wel minder ritten (430 in 1987 tegen 635 voor Epe), maar bood wel verpleegkundig niveau. Dat bleek de redding, want mede door de kwaliteit besloten GS in 1991 om de vergunning van Epe in te trekken en die van Heerde naar twee uit te breiden. Van den Beld zal het spoedvervoer A1 en A2 in Epe en Oene verzorgen en de BaGD te Apeldoorn de ritten in Vaassen en het bestelde vervoer in de hele gemeente Epe. Ook de dienst in Oldebroek van fa. P. v.d. Streek zou het veld moeten ruimen en dit gebied zou dan overgaan naar de ambulancedienst van fa. Zoet te Elburg.
Het was wel een zware strijd geweest waarbij veel personen en instanties betrokken waren. Tevens speelde even de ‘dreiging’ dat de BaGD Oost Veluwe te Apeldoorn een nieuwe post zou maken aan de Epense kant zodat de posten in Epe en Heerde geschrapt konden worden. Hiertegen ageerden de gemeentebesturen van Heerde en Epe en beide betrokken ambulancediensten die zich gesteund wisten door de plaatselijke huisartsen en de directie van het verpleeghuis “De Wendhorst”.
In 1992 kocht van den Beld via de Nedam een nieuwe Mercedes Benz E-klasse met Miesen opbouw. Hoewel deze officieel de oude Mercedes uit 1983 verving, hield hij deze nog even aan, want de financiering van de tweede wagen door de ziektekostenverzekeraars was nog niet rond. Vanaf 1993 kon hij overdag twee wagens paraat inzetten, terwijl er één wagen ’s avonds en ’s nachts op piket stond. Van den Beld had ze liever beide 24 uur per dag paraat inzetbaar, gaf aan dat de provincie dit ook graag zag, maar dat de verzekeraars weigerden te betalen. Van den Beld hekelde deze ‘patstelling’ en legde de zaak voor aan het Centraal Orgaan voor Tarieven Gezondheidszorg (COTG). Die keek echter alleen naar de getallen en niet naar de karakteristieken van het gebied. De situatie bleef als hij was.
Overname door Zwolle
Van den Beld zocht het toen in samenwerking om zo zijn basis te verbreden. Eerst probeerde hij met de ambulancedienst van fa. Zoet in Elburg een regionale ambulancedienst voor de Noord-West Veluwe op te zetten. Toen dat niet lukte, haakte hij aan bij Zwolle, waar SAVE, net los gekomen vanVZA Amsterdam, bezig was een nieuwe koers in te slaan onder leiding van de heer Cassée. Op 01-04-1995 nam deze het ambulancevervoer over van de Fa. vd. Beld, die dan 36 jaar het ambulancevervoer in Heerde met veel inzet en toewijding had verzorgd. Alle vijf de verpleegkundigen en chauffeur Dik Rorije werden overgenomen en ook de eigenaars en broers Jan Willem en Berend van den Beld kwamen in dienst bij SAVE. Verder kwam de nieuwe Mercedes mee, terwijl de oude Mercedes werd vervangen door eerst een oudere Chevrolet, later een geheel nieuwe Chevrolet G30 in gele grondkleur met blauwe striping.
Er gebeurde dat jaar meer: doordat de gemeente Heerde geen onderdeel wilde zijn van de nieuw opgerichte regio Stedendriehoek (Apeldoorn, Deventer, Zutphen), trad zij in september 1995 toe tot de regio IJsselvecht. Hiermee viel het gebied onder de CPA Zwolle. De mobilofoon aansluitingen werden veranderd en de Heerder ambulances werden hiervoor omgenummerd. De Mercedes uit 1992 werd in plaats van 614, 914 en de nieuwe Chevrolet kreeg het nummer 916. Tevens werd een gele Volkswagen Polo aangeschaft voor de piketdiensten voor wie het nummer 915 werd bestemd .
Jan Willem van den Beld bleef maar kort in dienst van het nieuwe bedrijf: in oktober 1995 verhuisde een chauffeur naar Heerde die zijn dienst overnam. Hij vervulde nog wel een administratieve functie, maar werd toch meer getrokken door het taxibedrijf. Eind 1996 stapte hij uit de RAV en wijdde zich geheel aan die tak. Zijn broer Berend bleef langer en werd zeker tot in 1998 ingezet in de piketdienst. Hij deed dit een week lang (door de weeks van 17.00 tot 8.00 en dan erachteraan het hele weekeinde) waarna hij door een ander werd afgelost. Tevens verleende het bedrijf van Van den Beld het onderdak aan de ambulance tot 2000: de ruimte werd gehuurd door inmiddels de RAV IJssel Vecht geheten dienst uit Zwolle.
Literatuur: “Aan Zwolse zorg toevertrouwd” – Thijs Gras en Stephan ten Have.