Hoogwoud | Ongevallendienst/Ambulancedienst (SOW)
1970-1997 | Vrijwillige Ambulancedienst
Hoogwoud is een kleine plaats in het Westfriese Noord-Holland en ligt tussen Hoorn en Alkmaar. Hoogwoud was eerst een eigen gemeente, maar behoort sinds 1 januari 1979 tot de gemeente Opmeer.
De dienst is vanaf 1972 onderdeel van de S.O.W. (Samenwerkings Orgaan Westfriesland). De S.O.W. was een gemeenschappelijke regeling die in 1968 werd opgericht, waarin de aangesloten gemeenten samenwerkten op het gebied van openbare diensten, zoals politie en brandweer (Regionale Brandweer Westfriesland) , gezondheidszorg (GGD Westfriesland) en het ophalen van huisvuil (Centraal Afvalverwijderingsbedrijf) waarin voor deze laatste regeling ook de gemeente Wieringermeer deelnam.
De Ambulancedienst Hoogwoud verdwijnt per 31 augustus 1997 en daarmee dus ook de standplaats van de S.O.W. De jaren ervoor was er veel te doen hierover en vond de GGD dat een vrijwillige ambulancedienst niet meer zou kunnen voldoen. Al die tijd is deze dienst te Hoogwoud een zelfstandige vrijwillige ambulancedienst gebleven met 1 ambulance en een poule van ca. 16 vrijwilligers. In 1995 worden er door de ambulance in Hoogwoud 402 ritten uitgevoerd. De S.O.W. zelf blijft tot 1 januari 2005 bestaan.
———
Ontstaan
In het Noord-Hollandse dorp Hoogwoud (ca 15 km ten noordwesten van Hoorn) namen net als in veel andere plaaten eind jaren vijftig en in de jaren zestig van de vorige eeuw het aantal verkeersongevallen toe.
Met name de plaatselijke AC de Graafweg met veel gevaarlijke kruisingen was berucht. Als daar een ongeval gebeurde werd er wel een beroep gedaan op de leden van de EHBO-vereniging, maar het was lastig die altijd snel te kunnen bereiken.
De plaatselijke huisarts dokter Pool waren de steeds hogere toename van het aantal gewonden een doorn in het oog en hij organiseerde in 1968 een bijeenkomst samen met de beide plaatselijke EHBO-verenigingen. Men besprak het oprichten van een Ongevallendienst en welke eisen dan gesteld zouden moeten worden. Dit zou dan met alleen vrijwilligers moeten worden ingevuld die goed geoefend en bekwaam moesten zijn in Eerste Hulp. Geen andere EHBO-verenigingen in Westfriesland hadden een Ongevallendienst, dus men ging zelf alles in beeld brengen. Het eerste doel was een systeem opzetten dat er altijd een EHBO-er bereikbaar zou zijn die eerste hulp kon bieden bij ongevallen. Door het instellen van een centraal telefoonnummer, dat altijd bemand was, waren er op die manier altijd EHBO-ers te bereiken en dit werd ondergebracht bij de dames Kraijer.
Men begon met een drietal leden en er werd een schema opgesteld waarop te zien was wie er op welk uur van de dag te bereiken en beschikbaar was. Hierna werd er een schrijven rondgestuurd naar de huisartsen in de directe omgeving waarin de Ongevallendienst werd geïntroduceerd en hun hulp werd aangeboden. Het plan werd ook door de gemeenten Hoogwoud en Opmeer omarmd en men ontving afzonderlijke subsidies van beide gemeenten.
Men startte voortvarend, maar na het verlenen van de eerste hulp moest de dienstdoende EHBO-er wel vaak lang blijven wachten op een van de beschikbare ambulances uit Hoorn of Medemblik en zo ontstond de wens om voor dit vervoer over een eigen ambulance te beschikken. Men zag verlangend uit naar een regeling met het S.O.W., die in 1968 was opgericht, maar dit samenwerkingsorgaan was nog niet zover om een ambulancedienst te organiseren en concentreerde zich eerst op een regionale brandweer en andere faciliteiten.
De Ongevallendienst Hoogwoud had ondertussen al twee keer zelf een rit gereden met slachtoffers van een verkeersongeval met eigen vervoer en die ook gedeclareerd bij de verzekering en waarvoor men 0,40 ct/km had ontvangen via de Ziekenfondswet.
Op een bijeenkomst medio mei 1970, waarbij dokter Pool, burgemeester Breebaart en enkele EHBO-ers samenkwamen, gaf de burgemeester aan dat men van een spoedige regeling met de S.O.W. niet teveel moest verwachten en dat men een ambulance via het S.O.W. niet eerder dan in 1972 eventueel tegemoet konden zien.
Ook pogingen om een ambulance via het Rode Kruis in bruikleen te krijgen liepen op niets uit, daar het Rode Kruis stelde dat er dan ook Rode Kruis personeel op zou moeten rijden en die moesten daarvoor dan eerst uit Hoorn komen en dat was dus geen oplossing.
Maar door bemiddeling van een plaatsgenoot kwam men erachter dat er op Texel een 14-jarige oude ambulance stond die daar overcompleet was. Er werd contact gelegd met de gemeente Texel en die stelde deze ambulance gratis in bruikleen ter beschikking. Al op 29 mei 1970 werd deze prachtige Buick Special (bouwjaar 1956) met 200pk V8 motor en opbouw van de Gebr. Visser Leeuwarden) uit Texel in Hoogwoud voorlopig gestald bij de BB-garage aan de Westerboekelweg, na toestemming van het Ministerie van Binnenlandse zaken hiervoor.
De 14-jarige oude Buick was een prachtige wagen die nog in zeer goede conditie was. Dokter Pool was zelfs van mening dat deze ambulance beter was uitgerust dan de ambulances van de S.O.W. gezien de aanwezigheid van een slijmafzuigapparaat. Er werden ook spalken, een verbandkoffer en een zuurstofapparaat toegevoegd en de wagen werd technisch nog goed nagekeken.
De Ongevallendienst Hoogwoud was dan nu wel Ambulancedienst Hoogwoud geworden, maar nu moest er ook een grotere groep vrijwilligers komen die beschikbaar waren om uit te rukken met 2 personen! Op 4 juni 1970 werd hierover vergaderd, maar men kwam er nog niet uit. Een week later op 10 juni kwamen beide EHBO-verenigingen met een spoedvergadering bijeen en er waren ongeveer 50 vrijwilligers samengekomen en ze waren enthousiast over een eigen ambulance, maar toen uiteindelijk gevraagd werd wie als vrijwilliger zich wilde opgeven om als personeel op deze ambulance beschikbaar te zijn, reageerden er maar vijf, buiten de beide dames Kraijer die al toegewijd dienst deden in de Ongevallendienst. Uiteindelijk ontstond een poule van 16 vrijwilligers die in een rooster per 21 juni 1970 van start gingen.
Na 2 jaar vroeg Texel de Buick ambulance weer terug i.v.m. de toegenomen drukte in de zomerseizoenen en men wilde daarvoor deze Buick als extra ambulance weer op het eiland terug hebben. Daar de Buick ondertussen ook al 16 jaar oud was keek men naar een nieuwe ambulance en werd via de plaatselijke Fiat dealer een nieuwe Fiat 238 ambulance aangeschaft die begin 1972 komt. Deze Fiat ambulance is al wel in overleg met en door het S.O.W. aangeschaft, daar de plannen om tot een gemeenschappelijke dienst te komen ondertussen in een steeds verder gevorderd stadium waren beland. De Buick gaat in mei 1972 retour naar Texel en is dan precies twee jaren te gast geweest in Hoogwoud.
Samen met de SOW
Op maandag 7 februari 1972 ging de S.O.W. van start met een eigen samenwerkende ambulancedienst. In 1967 had de voorloper van deze Stichting (toen ook al wel SOW geheten, maar met de betekenis Stichting Ontwikkeling Westfriesland) al een onderzoek gedaan naar de gang van zaken bij het ambulancevervoer in Westfriesland. In oktober van hetzelfde jaar stelde de afdeling Westfriesland van de Koningklijke Nederlandsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst een ambulancecommissie in. Deze commissie bracht een rapport uit waarin zij aandrong op een efficiënt alarmeringssysteem voor het hele gebied waar de GGD verantwoordelijk voor zou zijn. De Hoornse ziekenhuizen hadden ook hun bezorgdheid geuit over de huidige alarmeringssystemen van de ambulances in de regio en over de bemanning en de medische voorzieningen in de ambulances. In juni 1970 brengen zij die ongerustheid schriftelijk over aan het S.O.W.. Op 18 maart 1971 aanvaardde de bestuursraad van het S.O.W. de Nota Ambulancevervoer in Westfriesland die bestond uit een zestal nieuwe middelen om tot een gecoördineerd ambulancevervoer in Westfriesland te komen.
- De melding voor ongevallenvervoer kan voortaan door iedereen rechtstreeks geschieden bij de centrale post.
- De centrale post wordt ingericht en is dag en nacht bezet en bereikbaar onder één telefoonnummer.
- De rayonindeling geeft iedere ambulancepost een eigen gebied waarbinnen deze opereert. Er zijn in Westfriesland 4 ambulanceposten: Enkhuizen, Hoogwoud, Hoorn en Medemblik.
- De paraatheid houdt in dat iedere post vrijwel onmiddellijk kan uitrukken en dat men snel ter plaatse van de zieke of het ongeval kan zijn.
- De exploitatieopzet voorziet in een kostendekkend tarief en een totale begroting van fl. 137.000,- per jaar.
- De bestuurlijke organisatie.
en op 7 februari ontstond deze overkoepelende dienst, waarin de onderstaande diensten deelnamen,, maar wel hun zelfstandigheid behielden:
- Hoorn (taxi Kramer)
- Medemblik (fam. Boekel)
- Enkhuizen (Rode Kruis)
- Hoogwoud
De vier samenwerkende ambulancediensten bij de start van het S.O.W. in februari 1972 V.l.n.r. Een Opel van Taxi Kramer uit Hoorn; Een Opel van fam. Boekel uit Medemblik, Een MB W110 van het Rode Kruis te Enkhuizen en de nieuwe Fiat van Hoogwoud
Het unieke was dat de meeste diensten in Westfriesland op basis van vrijwilligheid werkten. Later zou de ambulancetak bij taxibedrijf Kramer volledig in handen komen van het S.O.W. en ontstaat in Hoorn een beroepsdienst.
De nieuwe Fiat 238 komt dus nu ook onder de vlag te hangen van het S.O.W. en ook het logo van de S.O.W. komt op de Fiat, ondanks dat die dus van Hoogwoud blijft.
Als de Fiat medio 1984 aan vervanging toe is, wordt daarna wel samen gedaan met de ambulances die door de S.O.W. worden aangeschaft (telkens lage Mercedessen van Visser) en wisselen de ambulances soms wel. In Hoogwoud heeft lange tijd na de Fiat eerst de Mercedes-Benz W123 met kenteken KY-20-TV gestaan en daarna de Mercedes-Benz W124 met kenteken TJ-20-GS (Visser type 1)
Alle wagens van de S.O.W. hebben behalve het logo van het S.O.W. ook de tekst Gewestelijke Gezondheidsdienst op de ambulances staan.
Link naar een van de bronvermeldingen: Ambulancedienst Hoogwoud | 1997 | Publicaties | Donateurs (hoochhoutwout.nl)